Japoński dziennik „The Daily Yomiuri” pod koniec września ogłosił zwycięzcę tegorocznego konkursu na senryu poświęcone tematowi pisania testamentu. Rozporządzanie swym majątkiem, spadek, dziedziczenie, sporządzanie bilansu życia, podsumowanie, rozliczenie: słowa związane z pisaniem testamentu kojarzą się słusznie ze światem finansów, gdzie roczne bilanse, prognozowanie, rachunek zysków i strat, są zwykłymi czynnościami, przygotowującymi firmę do kolejnego etapu działalności. Podobnie, podaje notatka w dzienniku, patrzy się wstecz sumując dobre i złe doświadczenia oraz planując na ich podstawie nasze kroki w przyszłości.

Patronem konkursu ogłoszonego przez UFJ Trust Bank jest Kawatake Mokuami (1816-1893), dramatopisarz teatru kabuki oraz człowiek godny miana „mistrza przygotowań do starości”.
Dziennik przytacza następującą anegdotke o Kawatake: „Poszła fama, że w okresie Edo hobbystycznie gromadził miedziaki o wartości jednego mon, aż uzbierał 100 złotych monet ryo warte około 4000 mon”. Zgodnie z japońską tradycją obliczania wieku – mając jeden rok przy urodzeniu i dodając jeden rok wraz z każdym Nowym Rokiem, Kawatake w każdy kolejny pierwszy dzień Nowego Roku sporządzał na nowo swój testament – od 51 roku życia przez 28 lat.

ilustr. ash/pinezka.pl

    Zwycięskie senryu tegorocznego konkursu, na który 15 tysięcy uczestników z całego kraju nadesłało ponad 62 tysiące prac, ułożyła 68-letnia kobieta:

This is the first time for me
To have become acquainted with
The touch of the handwriting of
My father, a bad corespondent in life.

Zaś zeszłoroczny zwycięzca, 64-letni mężczyzna, jest autorem następującego senryu:

After finishing writing a will
I dared to do push-ups
As many as 20 times.

    Senryu jest jednym z najlepiej znanych rodzajów zappai i odzwierciedla uczucia i spostrzeżenia ludzi w codziennych sytuacjach.
    Zappai (termin obejmujący różne formy poezji satyrycznej) wyłoniła się w poezji japońskiej w początkach XVII wieku ze stopniowo usamodzielniającej się strofy haikai (żart), składającej się na tradycyjną formę haikai-no renga. Umacnianie się kultury mieszczańskiej w długim okresie Edo, w erze Genroku (lata 1688-1704) dało pole rozwoju niezależnym i przeciwstawiającym się kulturze dworskiej gatunkom poetyckim kształtowanym przez powszedni smak. Poematy zappai zawierały 17 sylab (jak klasyczna, tzw. strofa rozpoczynajaca hokku w klasycznej pieśni wiązanej), ale nie zawierały słowa na określenie pory roku; miały też wiekszą swobodę metryczną. Nazwa senryu, popularnego rodzaju zappai, wzięła się od nazwiska jednego z sędziów uczestniczącego w konkursach poezji komicznej maekuzuke – Karai Senryu (1718-90). Termin ten na dobre utrwalił się dopiero z czasem, zaś senryu, obok kyoku („swawolne strofy”), stał się samodzielną formą poetycką o charakterze żartobliwym.

Wiersze biorące udział w zawodach zbierane w formie wyboru Yanagindaru wychodziły za życia Karai Senryu wielokrotnie, a po jego śmierci, wydawane były przez jego spadkobierców, ciesząc się dużą popularnością wśród czytelników. Nierzadko (do reformy w 1868 roku) humor bywał rubaszny, a tematyka pornograficzna. Charakterystyczne dla tych zbiorów było to, że autorzy senryu byli (tak jak uczestnicy dzisiejszych konkursów) amatorami, a publikacje były anonimowe.

Oryginalnymi tematami senryu jest życie w codziennych sytuacjach. Trzeźwy realizm, obserwacja i intuicyjne wejrzenie w ludzkie słabostki  i sprawy pozostały cechami tego satyrycznego gatunku poezji do dziś.

—-
Korespondencja z Japonii: grey-pippin.
Na podstawie: „The Daily Yomiuri”, 22 września, 2004 (Musing Column)
„Kadansha Encyclopedia of Japan”, 1983.
J. Tubielewicz, „Kultura Japonii: słownik”, Warszawa, 1996
Grafika: ash/pinezka.pl