Tabgha – kościół cudu Jezusa
Tabgha to dolina na północno-zachodnim brzegu jeziora Genezaret. Wspominana została po raz pierwszy w I wieku p.n.e. przez żydowskiego historyka Józefa Flawiusza.
Jest tam kilka obiektów związanych z życiem Jezusa. Między innymi kościół cudu rozmnożenia chleba i ryb oraz miejscowość Kafarnaum (Kfar Nahum, czyli wieś Nahuma. Mieszkańcy Kafarnaum trudnili się rolnictwem i rybołówstwem).
W Kafarnaum przez jakiś czas przebywał Jezus. Nauczał w miejscowej synagodze. Mieszkał w domu Piotra, który prawdopodobnie pochodził z tej miejscowości.
Właściwie ta dolina za czasów Jezusa nazywała się po grecku Heptapegon (czyli: siedem źródeł), ale z czasem Arabowie uprościli sobie wymowę tego miejsca na Tabgha. W średniowieczu nazywana była Tabula Domini (czyli Stół Pański). Grecka nazwa nawiązuje do znajdujących się tam gorących źródeł, których temperatura dochodzi prawie do 30 stopni Celsjusza. Poziom wody jeziora Genezaret (zwanego też Kineret lub Jeziorem Galilejskim) znajduje się około 212 m poniżej poziomu Morza Śródziemnego. Jezioro zasilają wody rzeki Jordan, która przez nie przepływa.
Na skale znajdującej się przy drodze Via Maris – szlaku łączącym Galileę z Damaszkiem, według tradycji chrześcijańskiej, miał miejsce cud rozmnożenia chleba i ryb przez Jezusa:
37. Lecz On im odpowiedział: Wy dajcie im jeść. Rzekli Mu: Mamy pójść i za dwieście denarów kupić chleba, żeby im dać jeść?
38. On ich spytał: Ile macie chlebów? Idźcie, zobaczcie! Gdy się upewnili, rzekli: Pięć i dwie ryby.
39. Wtedy polecił im wszystkim usiąść gromadami na zielonej trawie.
40. I rozłożyli się, gromada przy gromadzie, po stu i po pięćdziesięciu.
41. A wziąwszy pięć chlebów i dwie ryby, spojrzał w niebo, odmówił błogosławieństwo, połamał chleby i dawał uczniom, by kładli przed nimi; także dwie ryby rozdzielił między wszystkich.
42. Jedli wszyscy do sytości.
43. I zebrali jeszcze dwanaście pełnych koszów ułomków i ostatków z ryb.
44. A tych, którzy jedli chleby, było pięć tysięcy mężczyzn.
Mk 6, 37-44
W roku 383 n.e. zwiedziła tę dolinę hiszpańska pątniczka Egeria i opisała to, co widziała. Jej opis zachował się do naszych czasów. Widziała ona kościół, który tam stał, i skałę, na której Jezus dokonał tego cudu. Ten mały kościół powstał około roku 350 n.e. Podobno zbudował go judeochrześcijanin o imieniu Józef, pochodzący ze znanej rodziny z Tyberiady.
W roku 450 zbudowano tam kościół bizantyjski, skierowany na wschód. Skała, na której odbył się ten cud, została obrobiona, zmniejszona i położona pod ołtarzem nowego kościoła. Z biegiem czasu podłoga kościoła została pokryta mozaiką – jest ona jedną z najpiękniejszych znalezionych na Ziemi Świętej.
Mozaiki przedstawiają faunę i florę wodną delty Nilu, oraz nilometr. Nilometr to kamienny słup, który stał w Nilu, z zaznaczonymi znakami poziomu wody. W mozaice widać wpływy egipskie, ponieważ ówczesny patriarcha Jerozolimy, Martyrios (418-486), spędził kilka lat w Egipcie. Jego imię w języku greckim jest wspomniane na mozaice. Kamyczki mozaiki mają wielkość około 8 x 8 mm. Brakujące części mozaiki uzupełniono kamyczkami o tej samej wielkości. Czym mniejsze kamyczki, tym piękniejsza mozaika.
Jednym z pielgrzymów, który zwiedził ten kościół, był święty Saba, założyciel klasztoru Mar Saba na Pustyni Judejskiej.
W roku 614 kościół zburzyli Persowie, kiedy napadli na Świętą Ziemię. Przez prawie 1300 lat świątynia bizantyjska leżała w gruzach, przykryta zwałem ziemi. W roku 1932 wykopaliska prowadzili tam niemieccy archeolodzy – Mader i Schneider – oni to odkryli ruiny bizantyjskiego kościoła oraz większość starej mozaiki.
Nilometr
Na starych fundamentach w roku 1982 wybudowano nowy kościół. W Izraelu to jest jedyny kościół, który został odbudowany na dawnych fundamentach. Kawałek starego muru z bazaltu widać we wnętrzu świątyni. Ziemia i kościół tam stojący należą do niemieckiego towarzystwa Der deutsche Verein vom heligen Land. Kościół obsługują niemieccy zakonnicy benedyktyńscy.
Najpierw wchodzi się do ładnie urządzonego atrium. Jest tam baptysterium, zbiornik wody ze schodkami. Obecnie w zbiorniku znajdują się ryby Świętego Piotra (muszt). Z lewej strony jest kościelny sklep z pamiątkami.
Dalej znajduje się narteks. Wchodzi się do nawy głównej z kolumnami zakończonymi głowicami (głowice korynckie, wykonane na wzór głowicy znalezionej w starym mieście Hippos [Sussita]). Są dwie nawy boczne, mały transept i na końcu absyda bez okien.
Zdjęcie wnętrza kościoła z widokówki zrobiono, kiedy jeszcze nie było ław dla modlących się.
Kościół zbudowano jako bazylikę. Ma on małe okna, bez witraży. W całym kościele nie ma na ścianach ani jednego obrazu. Na drewnianych postumentach znajdują się cztery ikony.
Dwie ikony po lewej stronie, patrząc w stronę absydy, to Matka Boska z Dzieciątkiem oraz Jezus. Z przeciwnej strony – dwaj budowniczowie poprzednich dwóch kościołów, Józef i Martyrios. Wszystkie cztery ikony są tego samego wymiaru i są zupełnie nowe. W absydzie znajduje się mały krzyż. Sufit jest drewniany, pod dachem dwuspadowym.
Na mozaice widoczne są dwie ryby i kosz z chlebem. Nad skałą widać nogi ołtarza. Ta mozaika pochodzi z pierwszego kościoła. Znaleziono ją na poziomie niższym niż obecna podłoga kościoła i podniesiono ją do poziomu obecnej posadzki.
24 marca 2000 roku ten kościół zwiedził Jan Paweł II. W atrium są pokazane fotografie Papieża podczas wizyty. Na zdjęciu powyżej widoczny jest jego podpis.
Kościół odwiedzają codziennie setki ludzi, bo zatrzymują się tu autobusy wycieczkowe. Między zwiedzającymi są ludzie nawet z Indii, czy z Maroka. Przybywa również dość dużo wycieczek z Polski – niestety, w sklepie kościelnym nie ma żadnej publikacji w języku polskim.
Powyższe opisał zwiedzający ten kościół
—-
Widok kościoła z samolotu zeskanowany z publikacji kościelnej.
Plan kościoła i podpis Jana Pawła II są publikacjami kościelnymi.
