Czy jesteś sisu?

Wyrazić adekwatnie znaczenie sisu jest zadaniem karkołomnym. Słowo to, praktycznie niemożliwe do jednoznacznego przetłumaczenia, stanowi narodową cechę Finów i oznacza m.in. odwagę, wytrzymałość, hart ducha i siłę woli, która umożliwia przetrwanie w ekstremalnych warunkach.

Sisu nie oznacza jednak płytkiego optymizmu, który może zaślepić jednostkę. Nie opiera się również na posępnej determinacji. Sisu to nieodłączny, jeśli nie główny, element fińskiej duchowości i metafizyki. To esencja wewnętrznej siły jak i fizycznej krzepy, która potrafi zwalczyć wszelkie przeciwności losu.

Oto jak sami Finowie określają sisu (cytaty autora zaczerpnęła z niezwykle interesującej strony connectedtofinland.com, zajmującej się wszystkim co fińskie):

Yeoma, Helsinki:
Nie da się tego jednoznacznie wytłumaczyć. Wątpię czy jakikolwiek Fin potrafiłby to w pełni objaśnić, nie zapominając o żadnym istotnym elemencie. Można nazwać to nieugiętością, można nazwać głupotą, można nazwać silną wolą – wszystkie określenia są poprawne.
Według mnie, chodzi głównie o umiejętność kończenia tego, co się zaczęło, niezależnie czy mówimy o przebijaniu się przez kamień* czy o czymkolwiek innym. Chodzi o doprowadzenie sprawy do końca, bez względu na trudności, jakie się spotyka w trakcie.

Janz, Rovaniemi
Większość Finów wciąż posiada sisu czy sisua, jak my to nazywamy… tylko pod różną postacią.
Na przykład: mój tato pracował jako robotnik budowlany przez 38 lat, pracując od 8 do 11 godzin dziennie, 4-5 dni w tygodniu po to, aby jego dzieci miały zapewnione dostatnie życie. To jest właśnie sisu!
Siła psychiczna, odwaga, upór, kończenie tego co się zaczęło, na przekór wszelkim trudnościom, i wspieranie swojej kultury i języka. Sisu ma wiele różnych aspektów… w zależności od osoby. Sisu nie jest cechą wyłącznie fińską. Dostrzegam je w wielu innych kulturach.

Gdyby pokusić się o podanie przyczyn wielkiej wagi, jaką Finowie przywiązują do konceptu sisu, można wyodrębnić dwa czynniki: historyczny i geograficzny. Historia Finlandii nasiąknięta jest aktami oporu wobec rosyjskiej dominacji oraz burzliwą relacją ze Szwecją. Te dwa kraje przez długi czas wyrywały między sobą fiński ląd, który przechodził z rąk do rąk aż do 1917 roku, kiedy wreszcie Finlandia ogłosiła niepodległość.

Jeśli chodzi o położenie geograficzne, 25% powierzchni Finlandii leży za kręgiem polarnym, zaś klimat charakteryzują mroźne zimy i ciepłe lata. Zima jest szczególnie lojalnym przyjacielem całej Skandynawii, co w Finlandii przejawia się jako słynna noc polarna (kaamos). W lecie natomiast występują tzw. białe noce, tak charakterystyczne dla rejonu Laponii.

Finlandia, słusznie wychwalana za swoje naturalne piękno (nie bez powodu bowiem określana jest mianem Kraju Tysiąca Jezior – a jest ich dokładnie 190 000), jest jednocześnie krainą groźną i nierzadko wrogą człowiekowi. Wystarczy popatrzeć przez okno – polski styczeń 2006 okazał się wyjątkowo siarczysty, zaś cały kraj zamarł dosłownie i w przenośni w trzaskającym mrozie. W Finlandii temperatury poniżej –20 stopni nie są czymś zaskakującym lub, co charakterystyczne dla Polski, paraliżującym życie społeczeństwa.

W takich warunkach pojawia się sisu jako uosobienie siły, przetrwanie w ciężkich warunkach geopolitycznych. Brzmi to jak żywcem wyjęte z powieści Jacka Londona, ale sisu jest centralnym pojęciem, dzięki któremu Finlandia została przekształcona w jedno z najnowocześniejszych państw w Europie. Jest to państwo, które umiejętnie łączy wysoko rozwiniętą i dopasowaną do ludzkich potrzeb technologię z samym charakterem Finów, który opiera się na szacunku wobec zasypanych śniegiem połaci lasów, jak i swoich współtowarzyszy w niewoli kaprysów przyrody. Sisu jest siłą napędową tego kraju i jego mieszkańców, baterią w wielkiej fińskiej komórce, która nigdy nie potrzebuje doładowania, ani tym bardziej wymiany.

Należy więc pamiętać, że nie można zrozumieć Fina ani jego ojczyzny bez próby przynajmniej częściowego pojęcia istoty sisu. A gdy Fin powie nam, że mamy sisu, warto wiedzieć, że właśnie usłyszeliśmy największy komplement, jaki istnieje w fińskim języku.

———–
* ma to zapewne związek z fińskim przysłowiem, że „siłą woli kobieta pokona nawet kamień”

Dobre strony o Finlandii:
Your window on Finland
Enchanting  Finland

Poczytaj też:
Finlandia finezyjnie – o fińskiej kuchni
Moja Finlandia – o Finach okiem Francuzki
Kariera pewnego krzesła – rzecz o fińskim dizajnie